EN LAAG SCHEERT OVER HET WIJDE LAND
Als je voor de website Zuidelijke Wandelweg
schrijft krijg je bijna automatisch zin om die buurt weer een keertje te bezoeken en dat
deden we dus op de eerste mooie aprildag van dit jaar. Lopend omdat je dan alles op je
gemak kunt bekijken. En omdat de herinneringen aan vroeger daardoor vanzelf weer naar
boven komen.
Ik heb het stuk Wandelweg tussen de Haringvlietstraat en de Amstel op weg naar Ouderkerk
heel wat keren afgelegd in m’n jeugd. Meestal op de fiets en ik ontdekte tot m’n
genoegen dat het rijtje huizen naast Zorgvlied met Labor Vincit, Ooster Amstel en Engelina
er nog steeds staat. Of ze vroeger ook al wit waren weet ik eerlijk gezegd niet meer. Maar
ze hadden toen al iets voornaams en dat is nog steeds zo.
Villa aan de Amsteldijk - foto Ruud Jansen
Achter het de Mirandabad waren tien mannen aan
het voetballen. Wie weet hebben ze het daar ook ooit geleerd. Ik heb daar heel wat uren
doorgebracht in de jaren tussen ’45 en ‘53. Voetballen op woensdag- en
zaterdagmiddag, met doeltjes die uit stapels jassen bestonden. Altijd de discussies of de
bal zat of over de paal was gegaan. En of ie nou te hoog was of niet. Als het een beetje
druk was liepen de verschillende veldjes die we uitgezet hadden, bijna in elkaar over maar
wat maakte het uit.
voetballers achter het De Mirandabad - foto Ruud Jansen
Ik was de gelukkige bezitter van een echte leren
bal. Dat had in ieder geval het voordeel dat je altijd mee kon doen met een van de
partijtjes. Het nadeel was dat die ballen lang niet zo sterk waren als de huidige
exemplaren met hun beschermende kunststoflaag waardoor de stiksels ondanks het insmeren
met ledervet nogal eens kapot gingen. Laten maken bij de schoenmaker was een mogelijkheid,
zelf repareren met een speciale naald een andere en aangezien m’n zakgeld beperkt was
werd ik daar heel handig in.
Het is eigenlijk wel grappig dat er nog een klein stukje van die Zuidelijke Wandelweg
bewaard is maar jonge jonge, wat is daar verder in die omgeving veel veranderd. Vooral aan
de overkant van de Amstel, aan de Korte Ouderkerkerweg, waar indertijd de Zuidergasfabriek
stond. Gebouwd in het begin van de vorige eeuw domineerden de hoge gashouders de omgeving.
In het bedrijf werd gas vervaardigd door steenkolen te verhitten en de zes schoorstenen
van het bedrijf produceerde daar een hoeveelheid rook bij die tegenwoordig tot
onmiddellijke sluiting zou hebben geleid. Achter het bedrijf, de kant van Duivendrecht op,
lagen de velden van de voetbalvereniging Neerlandia. Ik heb daar wel gevoetbald waarbij je
na afloop helemaal zwart was. Dan had de wind tijdens een stookperiode die kant opgestaan
en alles met een dun laagje roet bedekt.
Op een gegeven moment is Amsterdam overgegaan op gas van de Hoogovens waardoor er niet
meer gestookt werd en in 1965 is het hele bedrijf gesloopt. De pont (het gaspontje)
waarmee je op die plaats naar de overkant kon varen, werd al in 1956 opgeheven. Was door
de bouw van de Utrechtse brug in ’53-’54 overbodig geworden.
Zuidelijke Wandelweg - foto Ruud jansen
Ik kon me ook nog wel herinneren dat we over het
ijs naar de overkant liepen. Ondermeer tijdens de winter van 1947. Of de pont toen voer
weet ik niet meer. De Amstel lag in ieder geval weken dicht. Het was niet zomaar een
winter maar een extra strenge waaraan geen einde kwam. Onder normale omstandigheden werd
het huisvuil toen vanaf een aantal verzamelplaatsen in de stad over water naar de
gemeentelijke vuilverbranding aan het IJ vervoerd. Dat was na een aantal weken niet meer
mogelijk omdat zelfs het IJ dichtgevroren was en de vuilnis werd toen op een aantal open
plaatsen in de stad gestort. Ondermeer op het terrein aan het Westerscheldeplein waar nu
de RAI staat.Als ik me niet vergis gebeurde dat ook in een deel van het Sarphatipark maar
helemaal zeker ben ik daar niet van. Het is ook mogelijk dat dat tijdens de winter van
’44-’45 is gebeurd.
Door die aanhoudende kou waren het in ieder geval mooie tijden als je nog op school zat
met veel ijsvrij en bijna iedere dag schaatsen op de Boerenwetering. Een zijtak daarvan
liep naar Zorgvlied. Die plaats was echter niet mijn favoriete plek om te schaatsen. Ik
vond het er altijd een beetje unheimisch, door de zurige lucht die er hing en door de
stukjes bot die je in de aarde van de schuine oevers kon vinden.
Of ze deze restanten van geruimde graven daar nog steeds deponeren weet ik niet. Nu zag de
begraafplaats er in ieder geval vredig uit en de man van de bloemenstal bij de ingang had
het druk om alle bezoekers van een boeket te voorzien.
Voor je rust hoef je daar echter niet te komen. De duizenden auto’s, treinen en
metrostellen die op de Utrechtse brug passeren zorgen voor een continu aanwezige
achtergrond van verkeerslawaai. Vliegtuigen die via Buitenveldert op weg zijn naar
Amsterdam Airport slagen er zonder moeite in om dat periodiek nog eens met hun bulderende
bijdrage te overstemmen en roepen onvermijdelijk herinneringen op aan de tekst van het
bekende nummer van Frans Halsema over Buitenveldert.
Ik moet bekennen dat ik alleen de eerste en de laatste regel nog ken. Maar die geven de
essentie aardig weer. “Het weer is net wat opgehelderd. ’t Is zondagmiddag,
Buitenveldert”
Mooie opening. De tekst is van Michel van der Plas zag ik via Google. Uit 1969 maar
afgezien van het type vliegtuig heeft de slotregel van ieder couplet nog niets van
z’n actualiteit verloren.
“En laag scheert over het wijde land, gierend, een DC9.
Maar er waren genoeg plezierig ogende dingen om deze voorjaarsaflevering mee te besluiten.
Er werd druk geroeid op de Amstel, als voorbereiding op het komende roeiseizoen. De
visvereniging had er een lekker dagje uit van gemaakt, wandelaars zoals wij genoten van
het wijde land en het aantal vaders en moeder met hun kinderen in bakfietsen was groot. En
was het niet in april 1945 dat geallieerde vliegtuigen op ongeveer deze plaats kwamen
aanvliegen? Richting Schiphol om daar voedselpakketten af te werpen voor de hongerende
bevolking van het westelijk deel van Nederland.
En laag scheerden ook toen honderden vliegtuigen over het wijde land.
Ruud Jansen, 10 april 2006 - e-mail: ruudenlia@wanadoo.nl
<< index Ruud
Jansen
Terug naar de vorige pagina << |