index columns
OVER VERZAMELEN
Ruud Jansen
Las gisteren in de krant dat oud-nieuwslezer Fred
Emmer z’n verzameling kamelen had weggedaan omdat z’n echtgenote
allergisch was voor de stof waaruit die gemaakt waren. Of de
keuze moeilijk was vertelde het verhaal niet.
Verzamel jij ook? Ik las dat het geschatte aantal verzamelaars
in Nederland varieert tussen de een en twee miljoen. Dat het
door zowel mannen als vrouwen wordt gedaan en dat er heel
bekende bij zitten. Mevrouw Kröller-Müller van het bekende
museum met die naam verzamelde schilderijen en daar hebben we
nog steeds plezier van. Onze schavuit van Oranje hield het bij
beeldjes van olifanten. Geen idee waar die na z’n overlijden
gebleven zijn. De gepensioneerde eigenaar van de garage die ik
een aantal jaren geleden voor het onderhoud van mijn Golf
bezocht verzamelt tegenwoordig oude Fiats, Pauw van Witteman
verzamelt vrouwen en als je even het internet induikt voor een
leuk verzamelobject beland je in een bijna oneindige reeks van
mogelijkheden.
Bijna automatisch brengt dat me op de vraag waarom sommigen van
ons verzamelen. Een beetje Googelen leverde daarvoor
verschillende verklaringen op. Volgens een Amerikaanse
psychoanalyticus proberen verzamelaars daarmee vervelende
gebeurtenissen uit hun verleden te compenseren.
Een andere reden om te verzamelen zou de mogelijkheid zijn die
het biedt om er rijk door te worden. Verzamelen kan in bepaalde
gevallen een lucratieve bezigheid zijn waarmee je veel kunt
verdienen. Bekend is dat er veel geld in de verzamelbranche
omgaat. Vermoedelijk minstens een half miljard per jaar en dat
is nog een voorzichtige schatting. Vooral bij kunst worden er
regelmatig records gebroken. Een Picasso die van de hand gaat
voor honderd miljoen dollar is niets, maar ook andere, kleinere
verzamelobjecten mogen er zijn. In 2007 bracht tijdens een
veiling een Amerikaans honkbalplaatje nog 1,77 miljoen euro op.
In principe valt er aan alles wat zeldzaam is, te verdienen.
De meeste verzamelaars hechten zich echter zo sterk aan hun
verzameling dat het nooit tot verkopen komt. Het verzamelen
vormt een ondeelbaar stuk van hun leven en afstand doen is
alleen mogelijk in geval van schulden of bij overlijden.
Nog weer andere ‘gogen’ verklaren onze verzameldrang als
instinctmatig gedrag dat genetisch is vastgelegd. Het verzamelen
van sommige voorwerpen was in de oudheid functioneel omdat je er
bijvoorbeeld gereedschappen van kon maken of wapens die je kans
op overleven groter maakten.
Om dat te stimuleren geeft ons lichaam signalen om het
verzamelen aan de gang houden. De aankoop van een nieuw
exemplaar voor je verzameling geeft een lekker gevoel. Het werkt
als een soort antidepressivum, zeg maar een
stemmingsverbeteraar.
Tijd om te bekennen dat ik ook tot het gilde der verzamelaars
behoor. Ik kan me nauwelijks een periode in m’n leven herinneren
dat ik niet iets verzamelde. Postzegels, sigarenbandjes,
voetbalplaatjes, plaatjes op sigarettenpakjes, krantenfoto’s van
wedstrijden van het Nederlands voetbalelftal tegen België,
kroonkurken van cocacolaflessen, munten, luciferdoosjes,
mineralen, fossielen. Ik heb ze allemaal verzameld en de meeste
weer weggegeven. Later kwam daar nog mijn liefde voor gadgets
bij. Kleine handige stukjes gereedschap, mesjes, radiootjes,
walkmen, fototoestellen, telefoons, IPod, miniPC’s.
Of ik al een IPad heb? Nee, net zo min als een E-reader. Wat je
met een IPad kunt doen kan ik met mijn PC’s en mijn IPhone ook.
En bij het lezen gaat er toch niets boven een boek dat je in je
handen kunt houden. De prikkelende geur van een nieuw boek, nog
mooier die van oude boeken. Daar kan een E-reader toch nooit
tegen op.
Maar zeg nooit nooit want kijk er niet gek van op als over een
aantal jaren gedrukte tekst op papier uitsluitend nog in zeer
bijzondere gevallen wordt toegepast. Reken maar dat het
verzamelen van boeken dan opgang maakt.
De laatste twee drie jaar is het verzamelen wat minder bij me
geworden en beperk ik me naast halfedelstenen en fossielen tot
kleine doosjes als verzamelobject. Doosjes voor pillen, doosjes
voor hennep, snuif, zoetjes en wat al niet. Begonnen als
meeneemsouvenir tijdens onze reizen groeit de collectie al
aardig, mede doordat m’n oudste zoon er tegenwoordig regelmatig
eentje voor ons meeneemt.
Ook een verzamelaar, net als m’n jongste zoon. Laatstgenoemde
begon toen ie 16 was met het verzamelen van bierblikjes en
flesjes. Leuk maar die verzameling werd op een gegeven moment zo
groot en nam zoveel ruimte in dat hij overging op bieretiketten.
Wat doe je in zo’n geval als verzamelouder? Beetje meehelpen
natuurlijk. Tijdens onze reizen in Verweggistan probeerden we
altijd of we onderweg de etiketten konden afhalen van de
plaatselijke bierflesjes. Het gevolg daarvan was dat tijdens een
aantal groepsreizen sommige reisgenoten dat voorbeeld volgden en
er geen biertje gedronken kon worden of ze gingen gelijk aan de
gang om het etiket van het flesje te peuteren. Nog mooier,
tijdens een reis door China volgde zelfs het personeel in
restaurants die we bezochten dat voorbeeld.
En een paar weken geleden ontving ik een Email waarin een
deelneemster van de groep waarmee we jaren geleden door Ethiopië
reisden, schreef dat ze wat bieretiketten voor ons had verzameld
tijdens een van haar reizen.
Een vriendelijke soort verslaving dus, dat verzamelen en mocht
je toevallig nog een adres weten voor mooie doosjes, dan houd ik
me aanbevolen.
7-1-2012
erJeetje -
ruudenlia@ziggo.nl
|