Wandeling door de
Rivierenbuurt Hoog, kijk omhoog
. . .
Jacqueline Wesselius
De meest markante deelnemers
waren, de één van koninklijken bloede en genaamd Tudor , de
ander vernoemd naar een ster van wereldallure: Clooney.
Tudor bracht de meeste tijd door in een draagband op de buik
van z’n baasje, welwillend neerkijkend op het voetvolk onder
hem. Clooney verleidde ons met zijn markante, bruine
hondenogen en probeerde al snuffelend toch iets
belangwekkends te ontdekken gedurende de wandeling.
Daarnaast waren we met zo’n anderhalf dozijn tweevoeters
die, op aanwijzing van aanvoerder Gijs Vorstman, vooral met
hun neus in de lucht liepen .
Vorstman, voormalig beleidsmedewerker Welstand en Monumenten
van het stadsdeel, kent de buurt als geen ander. Niet alleen
weet hij ‘alles’ over de Berlage’s Plan Zuid en de
(oorspronkelijke) architectuur van de buurt, ook kan hij
uren vertellen over de renovaties, de problemen die zich
daarbij voordeden, de successen en ook het falen, hier en
daar. Zo werden, in het begin, raamkozijnen die niet meer
voldeden, gewoon vervangen door kunststof exemplaren.
Effectief, misschien (althans voor wie niet verder keek dan
zijn neus lang was), maar foeilelijk. En, uiteindelijk, toch
niet zó effectief: want een bouwwerk reageert op kunststof
anders dan op hout. Tenslotte zijn, in samenwerking met de
woningcorporaties (en dankzij forse subsidies) de meeste
kozijnen dan ook weer teruggebracht in wat meer op hun
oorspronkelijke staat lijkt – met wat technische foefjes om
een betere isolering mogelijk te maken.
Zo, omhoogkijkend, vergelijkend, begonnen we, vanaf Café
Diva’s in de Waalstraat, een wandeling die ons via
Merwedeplein en Wolkenkrabber, Rijnstraat, Waverstraat en
Vrijheidslaan, zou voeren naar het Meerhuizenplein, de
Amstelkade en de Jozef Israëlskade, en de
Amsterdamse-Schoolbuurt daarachter.
Zo leerden we hoe de balkons en het houtwerk van de
Wolkenkrabber hun oorspronkelijke kleur hadden teruggekregen
– dankzij een grondige analyse van de onderste laag verf,
nadat de andere lagen er voorzichtig waren ‘afgekrabd’, om
het oneerbiedig te zeggen. Zo bewonderden we de vele, vele
sculpturen van Hildo Krop – van Berlage’s standbeeld aan de
voet van de Wolkenkrabber tot de steigerende paarden op wat
nu de Berlage scholengemeenschap is. Zóveel beelden liet
Krop achter , dat een Amerikaanse beeldhouwer, op bezoek in
Amsterdam, veronderstelde dat zijn Amsterdamse collega
steenrijk moest zijn. Het kwam niet bij hem op dat Krop
gewoon in dienst was van de gemeente…
Ook andere decoraties liet Vorstman zien: weinig bouwstijlen
zijn daar zo rijk aan als de Amsterdamse school en
aanverwante stijlen. Zelfs de toch op het oog zo strakke
panden aan de Vrijheidslaan zitten in feite vol met hoek- en
balkondecoraties, grappige erkertjes, krullerige daklijsten.
Kijk omhoog en je ziet ‘t – vooral als Gijs Vorstman je erop
wijst. In de Waverstraat staan tussen prachtig
geconserveerde (of gerestaureerde) panden, ook enkele
toonbeelden van wansmaak. Op de Amstelkade, aan weerszijden
van de Vechtstraat, contrasteert een mooi art-deco pand met
een verkrot exemplaar. Over de nieuwbouw aan het
Meerhuizenplein, bedoeld om in de omringende
Amsterdamse-Schoolbebouwing op te gaan, lopen de meningen
uiteen. Vorstman vindt het resultaat geslaagd. Sommigen zijn
het met hem eens anderen niet. Ga kijken!
De kleur – van het houtwerk, maar ook van de gebruikte
(bak-)steen speelt een belangrijke rol. En de manier waarop
de muren gemetseld zijn. Het geel van de Berlage school, de
steensmuur aan de Kromme-Mijdrechtstraat bij het
Meerhuizenplein, het zijn allemaal tekenen des tijds.
De gebeeldhouwde kop van wethouder Wibaut, op de hoek van
het prachtige Henriëtte Ronnerplein en de gelijknamige
straat, is daar heel erg op zijn plaats. Nee, het is niet
van Hildo Krop – het werd gemaakt in 1951 door Frits Sieger
– in tegenstelling tot de beelden op het gebouw De Dageraad.
Wibaut, eerste socialistische wethouder van Amsterdam, ging
over Volkshuisvesting ( ‘Wie bouwt? Wibaut!’) en als zodanig
had hij een actieve rol bij de aanleg van ook deze buurt.
Het ene pareltje – het al genoemde gebouw De Dageraad, het
Thérèse Schwartzeplein, de Burgemeester Tellegenstraat, de
P.L. Takstraat – is hier aan het andere geregen, in het
bijzonder door de architecten Piet Kramer en Michel de
Klerk. Je kunt hier nog zo vaak komen, het blijft mooi en er
blijft van alles te ontdekken – zoals het haantje op het dak
in de P.L. Takstraat, naast de school. Ik beken dat ik het
nooit eerder had gezien… terwijl het toch een symbool is van
de dageraad (en dus van De Dageraad)…
Voorbij het witte Han van Zomerenbruggetje en het Amstelkanaal, is
dit stukje Waalstraat een afgang. Helaas. Het gebouw dat in
de jaren ’70 op de plaats van de Waalkerk is neergezet (en
waarin een kinderdagverblijf is gevestigd) lijkt nergens op,
de huizen zijn slecht onderhouden.
We gaan ons (en elkaar) troosten bij Diva’s. En denken al
over een volgende wandeling, of een fietstocht misschien…
"architectuur, gevelstenen en
openbare kunst in Zuid"
BEELDIMPRESSIE
STADSWANDELING DOOR AMSTERDAM ZUID met Gijs
Vorstman
Op, zondag 31 juli 2011, werd de tweede
wandeling, van een reeks themawandelingen, door Plan
Zuid o.l.v. Gijs Vorstman gehouden. Op deze pagina treft u
een beeldverslag aan.
VIDEO JOS
WIERSEMA
FOTO'S MICK
HOFF
(deze foto's mogen voor eigen gebruik vrijelijk worden
gedownload. Indien deze voor publicatie worden gebruikt
gaarne vermelden: (foto: Mick Hoff -
www.geheugenvanplanzuid.nl)